คนรักแมวจำนวนไม่น้อยตั้งชื่อให้เจ้าเหมียวตัวโปรดว่า "ซ็อกซ์" หรือ "เจ้าถุงเท้า" เพราะว่ามันมีเท้าสีขาวโดดเด่นตัดกับสีขนในส่วนอื่น ๆ ของร่างกายอย่างชัดเจน ซึ่งลักษณะเช่นนี้พบได้มากกว่าในแมวบ้านที่เป็นสัตว์เลี้ยง และแทบจะไม่สามารถพบเห็นในบรรดาสายพันธุ์แมวป่าเลย

สาเหตุที่ทำให้เป็นเช่นนี้ เกี่ยวข้องกับการที่มนุษย์คัดเลือกแมวมาเป็นสัตว์เลี้ยงในครัวเรือน ตั้งแต่เมื่อราว 1 หมื่นปีก่อน โดยมนุษย์ในสังคมเกษตรกรรมที่เริ่มมีการเก็บตุนอาหาร ต้องการสัตว์ช่วยกำจัดหนูซึ่งมักเข้ามากัดกินธัญพืชในยุ้งฉางเป็นประจำ

ศาสตราจารย์กิตติคุณ เลสลี ลีออนส์ หัวหน้าห้องปฏิบัติการพันธุศาสตร์ของสัตว์ตระกูลแมว ประจำมหาวิทยาลัยมิสซูรีของสหรัฐฯ อธิบายถึงเรื่องนี้ว่า "แมวสายพันธุ์ที่เป็นบรรพบุรุษของแมวบ้านในทุกวันนี้ เคยอาศัยอยู่ในป่าและเขาสูงมาก่อน ทำให้ลูกแมวที่เกิดมาจะต้องมีสีขนและลวดลายที่สามารถอำพรางตัวในธรรมชาติได้ดี เพื่อไม่ให้กลายเป็นอาหารอันโอชะของนักล่าชนิดอื่น ๆ"

"แต่การกลายพันธุ์ผ่าเหล่าก็เกิดขึ้นได้ตลอดเวลาเช่นกัน และอาจจะมีลูกแมวที่สวมถุงเท้าขาวเกิดมาจำนวนหนึ่ง แม้การมีลวดลายเช่นนี้จะทำให้อำพรางตัวได้ยาก และมีโอกาสอยู่รอดน้อยลงก็ตาม"

ศ. ลีออนส์บอกว่า มีความเป็นไปได้สูงที่การคัดเลือกของมนุษย์จะทำให้แมวที่สวมถุงเท้าขาวดำรงเผ่าพันธุ์ต่อมาได้จนถึงทุกวันนี้ แต่นักวิทยาศาสตร์ยังไม่ทราบถึงสาเหตุจูงใจที่ทำให้มนุษย์เลือกแมวที่มีเท้าสีขาวมาเลี้ยง

"แมวที่สวมถุงเท้าขาวหรือมีจุดขาวอาจดูน่ารักและโดดเด่นสะดุดตา นอกจากนี้เรายังพบว่า แมวที่มีลวดลายแบบดังกล่าวมักจะเชื่องกว่า ทำให้คนนิยมเลือกมันมาเลี้ยงและเพาะพันธุ์ แม้โดยทั่วไปแล้วสีขนและลวดลายจะไม่เกี่ยวกับลักษณะนิสัยของแมวเลยก็ตาม" ศ. ลีออนส์ กล่าว

เมื่อศึกษาถึงกระบวนการในระดับเซลล์ที่ทำให้แมวมีเท้าสีขาว ศ. ลีออนส์บอกว่าสีขนและลวดลายแบบนี้เริ่มพัฒนาขึ้นตั้งแต่ยังเป็นตัวอ่อนในครรภ์ โดยเซลล์ที่เรียกว่า "นิวรัล เครสต์" (neural crest) ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อแรกที่เกิดขึ้นปกคลุมพื้นผิวของตัวอ่อนและอยู่ชั้นนอกสุดจะเคลื่อนที่ไปมาช้า ๆ ทั่วร่างกาย และสร้างเซลล์เม็ดสีขึ้นในตำแหน่งต่าง ๆ

หากเซลล์ดังกล่าวมีการกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอทั่วถึงกัน ตัวอ่อนจะเติบโตไปเป็นลูกแมวที่มีสีล้วน แต่หากการเคลื่อนที่ของเซลล์ไม่เป็นไปอย่างคล่องตัวนัก ลูกแมวที่เกิดมามักมีจุดขาวที่ใบหน้า เท้า หน้าอก และท้อง อย่างเช่นแมวลายวัวและแมวที่ดูเหมือนสวมใส่ชุดทักซีโด

ขอบคุณ BBC Thai